استفاده از روش های بسته بندی مناسب یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر افزایش تقاضا، بازار پسندی و پتانسیل صادرات محصولات است. بسته بندی هوشمند سیستمی است كه قادر به انجام عملكردهای هوشمندانه (نظیر تشخیص، ردیابی، ارتباط و به كاربردن منطق علمی) به منظور تسهیل در تصمیم گیری جهت افزایش زمان ماندگاری، ایمنی محصول، بهبود كیفیت و هشدار در خصوص مشكلات احتمالی در محصولات است. بر این اساس اگر یك بسته بندی دارای توانایی ردیابی فرآورده، کنترل محیط داخل و خارج بسته را داشته باشد به عنوان هوشمند تلقی می شود.
در صورتی که محصول تحت شرایط نامناسبی نگهداری شود و روند فساد آن تسریع شده باشد زمان انقضاء مصرف آن کمتر خواهد بود. در روش های قدیمی نمی توان این تغییرات را مشاهده کرد و مصرف کننده تنها می تواند به تاریخ تولید و انقضاء آن اکتفا نماید که آن هم ممکن است توسط بسیاری از سودجویان تغییر یابد. در این نوع بسته بندی ها اطلاع از کیفیت ماده غذایی به عنوان مثال با تغییر رنگ بسته بندی یا نشانگر موجود در آن می تواند مصرف کننده را از شرایط محصول مطلع نماید که از خرید و مصرف آن اجتناب نماید.
در این زمینه می توان به برچسب‌ها یا نشانگرهای هوشمندی اشاره نمود که با قرارگیری در محیط بسته بندی به صورت خودکار فعال شده و جایگزین بسیار مناسبی بجای چاپ تاریخ تولید و انقضاء روی محصولات می باشد که به راحتی قابل تغییر است.
در صورتی که محصول تحت شرایط نامناسبی نگهداری شود و روند فساد آن تسریع شده باشد زمان انقضاء مصرف آن کمتر خواهد بود. در روش های قدیمی نمی توان این تغییرات را مشاهده کرد و مصرف کننده تنها می تواند به تاریخ تولید و انقضاء آن اکتفا نماید که آن هم ممکن است توسط بسیاری از سودجویان تغییر یابد. در این نوع بسته بندی ها اطلاع از کیفیت ماده غذایی به عنوان مثال با تغییر رنگ بسته بندی یا نشانگر موجود در آن می تواند مصرف کننده را از شرایط محصول مطلع نماید که از خرید و مصرف آن اجتناب نماید.
در این زمینه می توان به برچسب‌ها یا نشانگرهای هوشمندی اشاره نمود که با قرارگیری در محیط بسته بندی به صورت خودکار فعال شده و جایگزین بسیار مناسبی بجای چاپ تاریخ تولید و انقضاء روی محصولات می باشد که به راحتی قابل تغییر است.
از انواع بسته بندی های هوشمند می توان به موادر زیر اشاره نمود:
- بسته بندی های جاذب اکسیژن
- بسته‌بندی آنتی باکتریال
- بسته‌بندی کنترل کننده رطوبت
- بسته بندی حساس و نشانگر به تغییرات میکروبی و بیوشیمیایی در غذاها
- سیستم های حامل داده مانند بارکد
در میان انواع بسته بندی هوشمند بارکدها کم هزینه ترین، محبوب ترین و رایج ترین نوع هستند. وظیفه اصلی یک بارکد انتقال اطلاعات اولیه محصول در مورد تاریخ تولید و انقضاء، محل تولید، کارخانه سازنده و سایر اطلاعات در مورد محصول است.
بسته بندی هوشمند و فعال در مواد غذایی علاوه بر اینکه روشی پویا برای افزایش زمان ماندگاری محصول است می تواند با آگاهی مصرف کننده از شرایط کیفی محصول زمینه افزایش رضایت مندی و اعتماد مصرف کننده را فراهم نماید. امروزه در کشورهای پیشرفته تأکید و تمرکز زیادی برا کاربرد و توسعه هر چه بیشتر بسته بندی هوشمند در بخش های مختلف صنعت غذا است، در حالی که در کشورهای در حال توسعه این مسیر نیازمند تحقیقات گسترده تر و استفاده از مطالعات صورت گرفته جهت توسعه، کاربرد و ورود هر چه وسیع تر این نوع بسته بندی در بخش ها و فرآورده های مختلف غذایی می باشد.
- بسته بندی های جاذب اکسیژن
- بسته‌بندی آنتی باکتریال
- بسته‌بندی کنترل کننده رطوبت
- بسته بندی حساس و نشانگر به تغییرات میکروبی و بیوشیمیایی در غذاها
- سیستم های حامل داده مانند بارکد
در میان انواع بسته بندی هوشمند بارکدها کم هزینه ترین، محبوب ترین و رایج ترین نوع هستند. وظیفه اصلی یک بارکد انتقال اطلاعات اولیه محصول در مورد تاریخ تولید و انقضاء، محل تولید، کارخانه سازنده و سایر اطلاعات در مورد محصول است.
بسته بندی هوشمند و فعال در مواد غذایی علاوه بر اینکه روشی پویا برای افزایش زمان ماندگاری محصول است می تواند با آگاهی مصرف کننده از شرایط کیفی محصول زمینه افزایش رضایت مندی و اعتماد مصرف کننده را فراهم نماید. امروزه در کشورهای پیشرفته تأکید و تمرکز زیادی برا کاربرد و توسعه هر چه بیشتر بسته بندی هوشمند در بخش های مختلف صنعت غذا است، در حالی که در کشورهای در حال توسعه این مسیر نیازمند تحقیقات گسترده تر و استفاده از مطالعات صورت گرفته جهت توسعه، کاربرد و ورود هر چه وسیع تر این نوع بسته بندی در بخش ها و فرآورده های مختلف غذایی می باشد.
